چشم‌زخم خرافه است یا واقعیت دارد?

یکی از باورهای عقیدتی که از دیرباز تا کنون در جامعه ما وجود داشته، چشم زخم یا نظر زدن است، دود کردن اسپند یا آویختن خر مهره به گردن سوژه مورد نظر و امثال این‌ها رفتارهایی است که به خاطر جلوگیری از تأثیر چشم زخم مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در قرآن کریم آمده است هنگامی‌که یعقوب از پسرانش خواست نزد عزیز مصر بروند به آن‌ها گفت: آنجا از یک در وارد نشوند تا چشم نخورند، بلکه هر کدام از دری وارد شوند. در ریشه یابی این حرکت می‌گویند، حضرت یعقوب با هدف پیشگیری از چشم زخم این کار را انجام داد. همچنین نزول آیه مشهور «ان یکاد…» و حدیثی که از پیامبر خدا رسیده است، درستی این مطلب را نشان می‌دهد.

متأسفانه این باور هم مانند خیلی از عقاید دیگر دینی دستخوش تحریف و دگرگونی شده و آمیخته با خرافات است. از نگاه رفتار شناسی عقیدتی و روان‌شناسی تاریخی، هنگامی که یک نفر به فرد یا چیزی علاقه پیدا می‌کند اگر این اظهار نظر از روی حسادت یا دشمنی باشد، در همان لحظه امواجی منفی همراه با ذرات منفی نگاه از مغز به آن فرد یا جسم برخورد می‌کند و موجب تضعیف و یا تخریب و حتی از بین رفتن می‌شود.

وجود این مسایل و حقایق نمی‌تواند موجب توهین یا تهاجم به افراد دیگر باشد و آن‌ها را در مظان شوری چشم و یا نظر زدن قرار دهد. اما اصالت قدرت تخریب نگاه‌های آلوده به حسرت توسط دکتر «کیندل» دانشمند رفتارشناس انگلیسی پنج سال پیش به اثبات رسیده است و دلیلی بر حقانیت این باور در دین ما محسوب می‌شود. بنابر این در اصالت این باور با توجه به تأیید آن توسط اسلام و دانشمندان کارآمد شکی وجود ندارد، اما هر حرکتی را نمی‌توان به حساب چشم زخم گذاشت و برای آن افراد دیگر را محکوم کرد.

بهترین ابزار از نگاه دین علیه امواج ویرانگر یاد شده، صدقه است که به طور معجزه آسایی در این زمینه مورد عمل قرار می‌گیرد.

متاسفانه آمیختن این باور دینی با باورهای نادرست و عوامانه و خرافی سبب کم رنگ شدن جایگاه علمی‌و دینی این باور شده است.

لازم است، کارشناسان دینی و پژوهشگران حوزه های مربوط با قاطعیت مرز بین واقعیت و خرافات را تبیین کنند. بخصوص که خرافات از زمان های خیلی دور در جوامع گوناگون رواج داشته و هنوز هم وجود دارد و بعضی حرکات نادرست که بیشتر جنبه شیادی و رمالی و دعانویسی دارد، مانند جن گیری و رمالی و… باید به جامعه شناسانده شود تا از فعالیت شیادانی که میلیون‌ها تومان از پول مردم را با استفاده از سادگی و محدودیت معلومات به دست می‌آورند، جلوگیری شود.